“Εν Τσεπελόβω” / Τεύχος 35ο, Ιανουάριος-Ιούνιος 2020
ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ
Γράφει η Μίλλη Α. Τσουμάνη

Έρχεται κάποια στιγμή που σταματάς να μετράς τα καλοκαίρια που έχεις περάσει στο Ζαγόρι, γιατί αντιλαμβάνεσαι ότι συμβαδίζουν σχεδόν με τη βιολογική σου ηλικία. Ζω στο Ζαγόρι από μικρό παιδάκι, και μόλις από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού ανεβαίναμε μαζί με τα αδέρφια μου τη Σκάλα Βραδέτου κάθε καλοκαίρι, αφήνοντας τους γονείς μας στο αυτοκίνητο, δίνοντας ραντεβού στο μεσοχώρι του χωριού, στο σπίτι μας.

Το Βραδέτο είναι ο γενέθλιος τόπος του πατέρα μου, ενώ η μητέρα του, Αμαλία Φερεντίνου, κόρη του Κώστα Φερεντίνου, ήταν από το Τσεπέλοβο. Για μένα λοιπόν δεν είναι απλώς «ο τόπος πίσω από το βουνό» αλλά ο τόπος μου. Έτσι, έμαθα να αγαπώ τις γκριζογάλανες αποχρώσεις των βράχων, τα βαριά και αυστηρά κτίσματα με την πέτρινη τοιχοποιία. Η λιτή αρχιτεκτονική με τους απλούς και απόλυτα γεωμετρικούς όγκους, διαμόρφωσαν σε μεγάλο βαθμό την αισθητική μου. Το περιττό δεν έχει θέση στη Ζαγορίσια κουλτούρα. Ενώ η ασφάλεια και η ηρεμία του οικισμού δρούσε και δρα ακόμη καταλυτικά στο αίσθημα της μοναξιάς.

Μια μοναξιά που χαρακτηρίζει τις κοινωνίες του Ζαγορίου με το δύσκολο περιβάλλον, ειδικά στις πιο ορεινές περιοχές, και εντείνει το συναίσθημα της απομόνωσης που μοιραία επιφέρει ψυχική κόπωση. Οι κοινωνίες του Ζαγορίου παρέμεναν «κλειστές», αυτό-καταναλωτικές και αυτόνομες. Ακόμη κι όταν όλα άρχιζαν να αλλάζουν με τη νέα χιλιετία, το Ζαγόρι έμοιαζε να προβάλει σθεναρή αντίσταση. Και όπως πάντα συμβαίνει, αρκεί μια ιδέα και μια παρέα. Έτσι κάπως γεννήθηκε το Zagori Mountain Running το 2011, ο 1ος μαραθώνιος βουνού στο Ζαγόρι, για να αποτελέσει την αρχή μιας συναρπαστικής ιστορίας που θα άλλαζε οριστικά τα δεδομένα στο ορεινό τρέξιμο.

Ταυτόχρονα, αποτέλεσε την αφορμή που ζητούσε η κοινότητα του Ζαγορίου για εξωστρέφεια. Η Διοργάνωση, εκτός από την τοπογραφική ανανέωση της περιοχής, πρόσφερε την ευκαιρία στους Ζαγορισίους να βγουν από το μικρόκοσμο των οικισμών, να χαλαρώσουν τον αμυντικό χαρακτήρα και να επιδείξουν αρετές όπως η προσφορά, η φιλοξενία, ο εθελοντισμός. Ως συνέπεια, ξεκίνησε να αναπτύσσεται μία σχέση, που παρά τις όποιες δυσκολίες της, το Ζαγόρι άρχισε να αφομοιώνει αποτελεσματικά τη Διοργάνωση και η Διοργάνωση να λειτουργεί λυτρωτικά στο κοινωνικό, πολιτισμικό και οικονομικό πλαίσιο της κοινότητας. Κοινός τόπος: η ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς του Ζαγορίου με τον μοναδικό φυσικό πλούτο, ως απόλυτου αθλητικού και τουριστικού προορισμού, προσελκύοντας Έλληνες και ξένους αθλητές, δρομείς, οικογένειες, επισκέπτες, φίλους του βουνού και των υπαίθριων δραστηριοτήτων.

Στο πέρασμα των χρόνων το Zagori Mountain Running εδραιώθηκε ως ένας από τους μεγαλύτερους και πιο σημαντικούς θεσμούς στο αθλητικό ημερολόγιο του καλοκαιριού. Γιγαντώθηκε συμπαρασύροντας και το Ζαγόρι, που εκτός από τα πανηγύρια, προσδοκά πλέον με ανυπομονησία τη μεγάλη γιορτή ορεινού τρεξίματος. Ο τουρισμός αυξήθηκε σημαντικά, τα ξενοδοχεία και οι χώροι εστίασης γεμίζουν και η φύση αναγεννιέται από τις βαριές ανάσες των αθλητών. Το Ζαγόρι έγινε η μικρή κουκίδα στην υδρόγειο για αθλητές και δρομείς από όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη, καθώς έχει υποδεχθεί όλα αυτά τα χρόνια πάνω από 2.500 αθλητές, από 40 χώρες. Μόνο το 2018 η επισκεψιμότητα κατά τη διάρκεια του αθλητικού τριημέρου έφτασε τους 12.000 επισκέπτες!

Εκτός από τη διαμόρφωση μιας κουλτούρας «ανοιχτότητας», που προσφέρει την ευκαιρία στον κάθε επισκέπτη-δρομέα να εξερευνήσει ένα θαυμάσιο τόπο μέσα από τη βιωματική εμπειρία της συμμετοχής, το Zagori Mountain Running έρχεται να ξαναζωντανέψει διαδρομές, αφού οι αγώνες περνούν μέσα από μονοπάτια, γεφύρια και πέτρινες σκάλες-καλντερίμια που αποτελούσαν τον τρόπο σύνδεσης και επικοινωνίας των χωριών του Ζαγορίου. Στην ουσία έρχεται να αναδείξει αυτές τις διαδρομές μέσα από το σύγχρονο τρόπο ζωής και άθλησης, με την υπόσχεση να μη χαθούν ποτέ από το χάρτη. Τα πιο δημοφιλή μονοπάτια των 156χλμ είναι έργο της Ομάδας Συντήρησης Μονοπατιών του ZMR, που με ζήλο και πάθος φροντίζει κάθε χρονιά να είναι έτοιμα, απαλλαγμένα από κάθε άχαρο εμπόδιο, διατηρώντας τη φυσική ομορφιά τους. Παραμένουν ένα ζωντανό μνημείο των προγόνων και των ανθρώπων μιας άλλης εποχής, που έζησαν και πρόκοψαν σε αυτό τον περήφανο τόπο «πίσω από το βουνό». Και αυτό, είναι ίσως από τα πιο σημαντικά που πιστώνονται σε αυτή τη Διοργάνωση.

Κάθε καλοκαίρι τα χωριά του Ζαγορίου ζωντανεύουν με τα πανηγύρια, με τις γιορτές, με το Zagori Mountain Running. Φέτος, αυτό το καλοκαίρι θα είναι διαφορετικό, με το Ζαγόρι να μοιάζει βουβό, χωρίς τον ευχάριστο «βόμβο» των επισκεπτών, χωρίς τους ήχους του κλαρίνου και τα γλέντια των πανηγυριών, χωρίς τους αθλητές με τις παρέες τους, χωρίς τη Διοργάνωση που γέμιζε κάθε σημείο του τόπου. Η πανδημία, που σάρωσε τον πλανήτη και μας αιφνιδίασε με τον χειρότερο τρόπο, εισβάλλοντας και ανατρέποντας την καθημερινότητα και τις συνήθειες μας, είναι ακόμη εδώ. Το φετινό καλοκαίρι θα αποπνέει μια εκκωφαντική ησυχία, τείχος αδιαπέραστο στην εξάπλωση του ιού. Ένα καλοκαίρι σε παύση, για να το ξαναβρούμε όπως ακριβώς το αφήσαμε.

#zagorimountainrunning, #myadventure, #zagori