Ζαγόρι
Γνώρισε το Ζαγόρι, τον “τόπο πίσω από το βουνό“!
(Πηγή: Κωνσταντίνος Βασιλάκης)
Ο "τόπος πίσω από το βουνό"
Το Ζαγόρι είναι μια ορεινή περιοχή προικισμένη με σπάνιο φυσικό κάλλος και βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της Ηπείρου, κοντά στα Ιωάννινα. Οι ιστορικές συνθήκες διαμόρφωσαν εκεί ένα ιδιαίτερο πολιτισμικό περιβάλλον, όπου η πολλαπλότητα των μικρών κοινωνιών δεν αναιρεί την ενότητα του συνόλου, ώστε το σύνολο αυτό να αναδεικνύεται σε πραγματικό μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς με υπερτοπική ακτινοβολία (izagori.gr). H ονομασία Ζαγόρι έχει σλάβικη καταγωγή, από την πρόθεση «Ζa» που σημαίνει «πίσω» και τη λέξη «gora» που σημαίνει “βουνό“: ο τόπος πίσω από το βουνό.
Το φαράγγι του Βίκου και ο ποταμός Βοϊδομάτης αποτελούν σήμερα τον πυρήνα του Εθνικού Δρυμού Βίκου- Αώου. Η ευρύτερη περιοχή του Βίκου – Αώου εξαιτίας της μεγάλης γεωλογικής και γεωμορφολογικής της αξίας, την 1η Οκτωβρίου 2010, χαρακτηρίστηκε ως Γεωπάρκο Βίκου Αώου και εντάχθηκε στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO (01/10/2010). Αποτελεί πλέον το 4ο αναγνωρισμένο Γεωπάρκο της χώρας μας στο οποίο περιλαμβάνονται το φαράγγι του Βίκου και του Βοϊδομάτη, η χαράδρα του Αώου, τα όροι Τύμφη, Τραπεζίτσα και Σμόλικας. Επίσης η περιοχή αυτή ανήκει στο σύστημα προστατευόμενων περιοχών Natura 2000. Ο Δρυμός χαρακτηρίζεται ως ένας από τους πιο εντυπωσιακούς στην Ελλάδα και συχνά αποκαλείται ο δρυμός των μεγάλων κορυφών. Βόρειο όριο του Δρυμού είναι η χαράδρα του Αώου και νότιο είναι το φαράγγι του Βίκου που είναι και το βαθύτερο στον κόσμο.
Ψηλές και επιβλητικές κορυφές, άλλοτε ηλιόλουστες και άλλοτε χιονισμένες είναι η εικόνα του επισκέπτη για την οροσειρά της Τύμφης. Η κορυφή Γκαμήλα ( 2.497μ.) είναι η υψηλότερη κορυφή του Δρυμού με τις υπόλοιπες να διαδέχονται η μία την άλλη, όπως οι: Αστράκα (2.436μ.), Λάπατος (2.251μ.), Πλόσκος (2.377μ.), Καρτερός (2.478μ.), Μεγάλα Λιθάρια (2.467μ.), Τσούκα Ρόσσα (2.377μ.).
(Πηγή: Κωνσταντίνος Βασιλάκης)
Στην Τύμφη συναντούμε αρκετά βάραθρα (κατακόρυφα σπήλαια μεγάλου βάθους) με μεγαλύτερο κατακόρυφο του Δρυμού και δεύτερο στον κόσμο, την «Προβατίνα» με βάθος 407μ. Εκτός από τις ψηλές κορφές, η Τύμφη στεγάζει και άλλους φυσικούς γεωλογικούς σχηματισμούς. Λόγω υψομέτρου, στα οροπέδια δεν υπάρχουν πολλές πηγές και ρέματα καθώς τα πετρώματα του είναι ασβεστολιθικά, ευδιάλυτα και υδατοπερατά. Στις περιοχές όμως που υπάρχει φλύσχης, σχηματίζονται μικρές λίμνες που ονομάζονται Δρακόλιμνες. Η πιο μεγάλη είναι η Δρακόλιμνη Τύμφης, η οποία βρίσκεται σε υψόμετρο 2.050μ. και συνδέεται με διάφορους θρύλους της περιοχής. Ξεχωριστής ομορφιάς είναι και ο καταρράκτης στο Ηλιοχώρι.
Δεν είναι μόνο το φυσικό κάλλος του αλπικού τοπίου που μαγνητίζει το βλέμμα του επισκέπτη. Είναι η ποικιλία και η εναλλαγή των διαφορετικών φυσικών οικοσυστημάτων, τα οποία συνθέτουν ένα περιβάλλον ιδανικό να φιλοξενήσει και να διατηρήσει σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας. Έως σήμερα είναι γνωστό πως στην ευρύτερη περιοχή του Δρυμού προστατεύονται 10 είδη αμφιβίων, 21 είδη ερπετών, 133 είδη πουλιών, 24 είδη θηλαστικών και αρκετά είδη ψαριών.
Τα χωριά του Ζαγορίου
Η παρουσία του ανθρώπου δένει αρμονικά με το μαγευτικό τοπίο. Τα 46 χωριά του Ζαγορίου, σκαρφαλωμένα σε απόκρημνες πλαγιές, είναι αρχιτεκτονικά αριστουργήματα, με εντυπωσιακά πέτρινα αρχοντικά, λιθόστρωτα καλντερίμια, τοξωτά γεφύρια και πλούσια παράδοση, δεν αφήνουν κανέναν επισκέπτη ασυγκίνητο! Παράλληλα, η φιλοξενία, η τοπική κουζίνα και οι τουριστικές υποδομές θα σας αφήσουν τις καλύτερες εντυπώσεις.
Τέσσερα από αυτά τα χωριά, περιλαμβάνονται στο Δρυμό και αποτελούν αντιπροσωπευτικά δείγματα της ιδιαίτερης Ζαγορίσιας αρχιτεκτονικής. Πρόκειται για το Μεγάλο και το Μικρό Πάπιγκο, το Μονοδένδρι και τον Βίκο.
Περιμετρικά και πολύ κοντά στα όρια του Δρυμού είναι χτισμένα άλλα έξι χωριά του Ζαγορίου, η Αρίστη, ο Άγιος Μηνάς, η Βίτσα, το Καπέσοβο, το Βραδέτο και το Βρυσοχώρι.
(Πάπιγκο)
Τα γεφύρια
(Γεφύρι του Κόκκορου)
Οι Zαγορίσιοι κατάφεραν να ενώσουν τα πολλά ποτάμια της περιοχής με ένα μοναδικό δίκτυο μονότοξων, δίτοξων και τρίτοξων γεφυριών. Εντός του Εθνικού Δρυμού είναι χτισμένα επτά λιθόχτιστα γεφύρια με αυτό της Κόνιτσας να είναι και το μεγαλύτερο. Η ιστορία του κάθε γεφυριού είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με ένα πρόσωπο ή μια οικογένεια (http://petrinagefiria.com). Έτσι, το δίτοξο γεφύρι του Μίσιου στη Χαράδρα του Βίκου, κατασκευάστηκε το 1748 και ενώνει το Κουκούλι και τη Βίτσα. Σε κοντινή απόσταση, βρίσκεται το γεφύρι του Νούτσου με έτος κατασκευής το 1750, γνωστό και ως γεφύρι του Κόκκορου. Το γεφύρι του Πλακίδα ή Καλογερικό είναι ένα τρίτοξο γεφύρι που βρίσκεται κοντά στα χωριά Κήποι και Κουκούλι. Αρχικά ήταν ξύλινο και με χορηγία του καλόγηρου Σεραφείμ ,το 1814 μετατράπηκε σε πέτρινο. To 1865 επισκευάστηκε από τον Αλέξη Πλακίδα. Το τρίτοξο αυτό γεφύρι είναι από τα πιο ονομαστά γεφύρια του Ζαγορίου.
Μοναστήρια
Στην περιοχή υπάρχουν επίσης πολλά μοναστήρια. Στο εσωτερικό της χαράδρας του Αώου βρίσκεται η Μονή Στομίου. Αρχικά το μοναστήρι χτίστηκε τον 15ο αιώνα στις πλαγιές της Τραπεζίτσας, αλλά το 1774 μεταφέρθηκε στη σημερινή του θέση στους πρόποδες της Γκαμήλας. Η Μονή της Αγίας Παρασκευής ,βρίσκεται περίπου 800 μέτρα από την κεντρική πλατεία του Μονοδενδρίου, κτισμένη σε ένα από τα εντυπωσιακότερα τοπία της περιοχής, στο χείλος της χαράδρας του Βίκου. Η Μονή Προφήτη Ηλία Βίτσας χτίστηκε τον 15ο αιώνα σε δασώδη λόφο πάνω από τη Βίτσα. Ακόμη, βόρεια του οικισμού της Αρίστης πάνω σε ένα βάθρο στην άκρη του ποταμού Βοϊδομάτη βρίσκεται το μοναστήρι της Παναγίας της Σπηλιώτισσας το οποίο χτίστηκε το 1665. Η μονή Αγίου Ιωάννη Ρογκοβού, βρίσκεται περίπου δυο χιλιόμετρα πριν το Τσεπέλοβο και είναι αφιερωμένη στην γέννηση του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Κτίστηκε αρχικά τον 11ο αιώνα, στα χρόνια του Βυζαντίου, αλλά μετά από την ολοκληρωτική καταστροφή του κτίστηκε ξανά τον 18ο αιώνα. Τέλος, στο φαράγγι του Βοϊδομάτη και δίπλα στην πλούσια παραποτάμια βλάστηση βρίσκεται το μοναστήρι των Αγίων Αναργύρων Κλειδονιάβιστας που χρονολογείται από το 1658. Η τοποθεσία που βρίσκεται όπου…θυμίζει επίγειο παράδεισο με κάθετα βράχια, πολλές σπηλιές, πλατάνια και τρεχούμενα νερά.
(Μονή Στομίου)
Κοντινοί προορισμοί
(Σύβοτα)
Από τα γραφικά Ζαγοροχώρια οι επιλογές για ημερήσιες εκδρομές είναι πολλές και διαφορετικές. Η πόλη των Ιωαννίνων, ένας τόπος γεμάτος παραδόσεις και θρύλους προσφέρει πανέμορφες επιλογές για περιηγήσεις. Απίθανα μουσεία, ένα μοναδικό αρχέγονο σπήλαιο, εκκλησίες, η συναγωγή, διατηρημένα μουσουλμανικά μνημεία, το Νησάκι της λίμνης και η βόλτα στο κάστρο είναι τα βασικά στοιχεία που δίνουν στην πόλη την ξεχωριστή της ταυτότητα (http://www.travelioannina.com)
Αξίζει να επισκεφθεί κανείς: Τον παραδοσιακό οικισμό του Μετσόβου,πατρίδα πολλών εθνικών ευεργετών.Τα πέτρινα χωριά των Τζουμέρκων, Συρράκο και Καλαρρύτες, ονομαστά αρχοντοχώρια με ιστορία.Τα Μαστοροχώρια της Πίνδου με τους ονομαστούς μαστόρους της πέτρας, χτισμένα σε καταπράσινες πλαγιές.
Τους καλοκαιρινούς μήνες η ακτογραμμή του Ιονίου με τις δαντελωτές σμαραγδένιες παραλίες, επιτρέπει στον επισκέπτη από τα Ζαγοροχώρια να βρεθεί εκεί, μέσω της Εγνατίας οδού, σε μιάμιση ώρα περίπου. Η κοσμοπολίτικη Πάργα και τα Σύβοτα είναι δύο δημοφιλείς προορισμοί που προσφέρονται για ονειρεμένες αποδράσεις. Πανέμορφοι κολπίσκοι σαν φιόρδ, μικρά νησάκια με γαλαζοπράσινα νερά και φύση μοναδική, δικαίως χαρακτηρίζονται ως η «Καραϊβική» της Ελλάδας!
